Giới thiệu
Cúng cô hồn là một trong những lễ hội quan trọng và đặc biệt trong văn hóa dân gian của người Trung Quốc và các nước Đông Á khác như Việt Nam, Đài Loan, Hồng Kông, Singapore và Nhật Bản. Sự tích cúng cô hồn được lưu truyền từ đời này sang đời khác, và có nhiều phiên bản khác nhau trong từng nền văn hóa.
Nguồn gốc lễ cúng cô hồn
Việc cúng Cô hồn có liên quan đến câu chuyện giữa ông A Nan Ðà, thường gọi tắt là A Nan, với một con quỷ miệng lửa (diệm khẩu).
Một buổi tối, A Nan đang ngồi trong tịnh thất thì thấy một con ngạ quỷ thân thể khô gầy, cổ nhỏ mà dài, miệng nhả ra lửa bước vào. Quỷ cho biết rằng ba ngày sau, A Nan sẽ chết và sẽ luân hồi vào cõi ngạ quỷ miệng lửa, mặt cháy đen như nó.
A Nan sợ quá, bèn nhờ quỷ bày cho phương cách tránh khỏi khổ đồ. Quỷ đói nói: “Ngày mai ông phải thí cho bọn ngạ quỷ chúng tôi mỗi đứa một hộc thức ăn, và soạn lễ cúng dường Tam Bảo thì ông sẽ được tăng thọ, còn tôi sẽ được sinh về cõi trên”.
A Nan đem chuyện bạch với Ðức Phật. Đức Phật bèn cho bài chú gọi là “Cứu bạt diệm khẩu ngạ quỷ Ðà La Ni”. A Nan đem tụng trong lễ cúng và được thêm phúc thọ…
Tục cúng Cô hồn bắt nguồn từ sự tích này nên ngày nay người ta vẫn nói cúng Cô hồn là Phóng diệm khẩu, với nghĩa gốc là “thả quỷ miệng lửa”. Về sau, lại được hiểu rộng thành các nghĩa khác như: Tha tội cho tất cả những người chết (xá tội vong nhân) hoặc Cúng thí cho những vong hồn vật vờ (cô hồn).
Lễ cúng cô hồn trong Văn hóa Việt Nam
Cúng cô hồn là một tập tục dân gian có từ lâu đời trong văn hóa Việt Nam. Đây là một nghi thức cúng bái các linh hồn lang thang, không nơi nương tựa, không ai thờ cúng. Cúng cô hồn thường được thực hiện vào ngày rằm tháng bảy âm lịch.
Theo quan niệm dân gian, trong tháng bảy âm lịch là tháng cô hồn, là thời gian mà các linh hồn từ cõi âm trở về dương gian. Những linh hồn này có thể là những người chết oan, chết trẻ, hoặc những người không có người thân thờ cúng.
Vì vậy, người Việt thường cúng cô hồn vào ngày rằm tháng bảy âm lịch để cầu mong cho các linh hồn được siêu thoát, không còn bị đói khát, đau khổ.
Ý nghĩa của Lễ cúng cô hồn
Dưới đây là một số ý nghĩa của Lễ cúng cô hồn:
- Cúng cô hồn thể hiện tấm lòng từ bi, nhân ái của người Việt đối với những linh hồn lang thang, không nơi nương tựa.
- Cúng cô hồn là một cách để người Việt cầu mong cho các linh hồn được siêu thoát, không còn bị đói khát, đau khổ.
- Cúng cô hồn là một cách để người Việt thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã khuất.
- Cúng cô hồn là một cách để người Việt duy trì nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Những thứ hay được cúng trong Lễ cúng cô hồn
Dưới đây là một số thứ hay được cúng trong Lễ cúng cô hồn:
- Mâm cơm chay: Mâm cơm chay thường được chuẩn bị với các món ăn như: cháo, chè, bánh kẹo, hoa quả, nước lọc,… Mâm cơm chay được cúng cô hồn với mong muốn các linh hồn có thể được no đủ.
- Tiền vàng mã: Tiền vàng mã được cúng cô hồn với mong muốn các linh hồn có thể sử dụng để trang trải cuộc sống ở cõi âm.
- Giấy cúng: Giấy cúng là những tờ giấy ghi những lời cầu nguyện của người cúng gửi đến các linh hồn.
- Hoa tươi: Hoa tươi được cúng cô hồn với mong muốn các linh hồn có thể được hưởng hương thơm của hoa.
- Nước: Nước được cúng cô hồn với mong muốn các linh hồn có thể giải khát.
- Muối: Muối được cúng cô hồn với mong muốn xua đuổi tà ma.
- Gạo: Gạo được cúng cô hồn với mong muốn các linh hồn có thể có thức ăn để ăn.
- Quần áo, giày dép: Quần áo, giày dép được cúng cô hồn với mong muốn các linh hồn có thể có quần áo để mặc và giày dép để đi.
Ngoài những thứ trên, người ta cũng có thể cúng cô hồn thêm một số thứ khác như:
- Hương: Hương được thắp lên để tạo không khí trang nghiêm cho buổi lễ cúng.
- Nến: Nến được thắp lên để soi sáng cho các linh hồn.
- Bộ đồ cúng cô hồn: Bộ đồ cúng cô hồn thường bao gồm một chiếc áo, một chiếc quần, một chiếc mũ, một chiếc khăn tay và một chiếc gương. Bộ đồ cúng cô hồn được cúng với mong muốn các linh hồn có thể được trang phục chỉnh tề khi về cõi âm.
Kết luận
Cúng cô hồn là một tập tục mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Nó thể hiện tấm lòng từ bi, nhân ái của người Việt đối với những linh hồn lang thang, không nơi nương tựa.
Tuy nhiên, cũng có một số người cho rằng việc cúng cô hồn là mê tín dị đoan. Họ cho rằng các linh hồn không thể tồn tại và không cần phải cúng bái.
Dù có quan niệm nào đi chăng nữa thì việc cúng cô hồn vẫn là một tập tục được người Việt duy trì từ lâu đời. Nó là một nét đẹp văn hóa của dân tộc Việt Nam.